We hebben ze allemaal al gezien: de grappige memes of TikToks van vaders die niet weten hoe ze een simpele maaltijd moeten maken voor de kids wanneer moeder eens een avondje uitgaat. Of moeder krijgt om de 10 minuten telefoon of een berichtje met een vraag “waar staan de borden?”, “hoe laat moeten ze naar bed?”, “de wasmachine piept, wat nu?”. We gniffelen allemaal even wanneer we ze zien voorbijkomen, maar worden tegelijk nog maar eens met de neus op de veel te herkenbare feiten gedrukt. De man die “babysit” op zijn eigen kinderen, zo zou het toch niet mogen zijn? Helaas is dat nog veel te vaak de realiteit, voornamelijk in ‘traditionele’ gezinnen. De vrouw is de manager van het gezin. Bovenop al de rest neemt zij de coördinerende rol op in het huishouden. Zij draagt de zogenaamde “mental load”, die veel zwaarder is dan wat we zien. Zelfs in gezinnen waar de ouders het traditionele rollenpatroon willen doorbreken, blijft de overgrote meerderheid van de mental load op het bord van de mama terechtkomen. Het zit nog te hard ingebakken in onze maatschappij en doordat het niet altijd zichtbaar is wat de moeders eigenlijk allemaal doen, nemen we dit als vanzelfsprekend (wat het eigenlijk absoluut niet is!).
Wat is die mental load?
In een bedrijf heb je managers. Zij bepalen wat er moet gedaan worden en wie het moet doen. Van de uitvoering zelf houden ze hun handen af. Tenzij je een eenmanszaak hebt en niet samenwerkt met freelancers, natuurlijk, dan komt alles op jouw schouders terecht.
Een huishouden is net als een bedrijf. De moeder bepaalt in wat er moet gebeuren. Bovendien is zij even vaak ook degene die al die taken, of de meeste ervan, uitvoert.
De mental load is het onzichtbare werk dat een moeder constant doet.
Verjaardagen van vrienden en familie onthouden, eraan denken om kaartjes te kopen en te versturen, cadeaus te kopen, in te pakken en feestjes te plannen.
Eraan denken dat de jongste volgende dinsdag een schoendoos moet meenemen om te knutselen en dat de oudste krantenpapier nodig heeft.
Onthouden dat de zwemles van woensdag is afgelast en dat het vanaf volgende week op donderdag zwemmen is.
Plannen wie de kids naar de kampjes brengt (wie zetten we eerst af en moet dus even in de vooropvang?) en wie ze ophaalt. Misschien toch maar bellen naar die andere mama om te vragen of ze eventueel mogen meerijden.
O ja, de was moet gesorteerd worden, in de wasmachine gestoken, niet vergeten uithalen en ophangen.
Het weekmenu maken, boodschappenlijstje maken, boodschappen doen, boodschappen wegzetten, en natuurlijk ook koken.
Onze Louis heeft dringend nieuwe broeken nodig. En misschien meteen ook t-shirts kopen voor Ella. Oh, de zomer komt eraan, die sandalen zullen ook niet meer passen, zeker?
Op tijd nieuwe dienstencheques kopen en de poetsvrouw verwittigen dat jullie in augustus 2 weken op reis zijn en ze dus niet moet komen.
Neem eens de proef op de som: wat gaat er allemaal door je hoofd op een doordeweekse dag? Wat noteer je allemaal op to-dolijstjes, post-its of in je agenda? Waaraan moet jij denken? Het probleem met de mental load? Het is een onzichtbare last die de moeders dragen en die door de rest als vanzelfsprekend wordt gezien.
“Moet ik iets doen?”
De partners van deze moeders hebben het gemakkelijk. Ze komen thuis en zien dat alles gedaan is. Voetjes onder de tafel schuiven en een lekkere maaltijd voorgeschoteld krijgen. Het huis is proper, de kleren zijn gewassen en gestreken. De kinderen vertrekken de volgende ochtend gewassen, gekleed en met gevulde brooddozen naar school. En zij hoeven zich daar geen zorgen over te maken. Tegenwoordig zijn de taken gelukkig al iets beter verdeeld. De ene partner kookt, de andere doet de afwas, bijvoorbeeld. De vaders willen meer doen in het huishouden. Ze willen de moeders helpen. Toch is ook die verwoording problematisch. Deze blog legt duidelijk uit waarom. Door te zeggen “je moet ‘t maar zeggen hé” of “kan ik met iets helpen?” leg je nog altijd de verantwoordelijkheid en mentale load bij de moeder. Zij is de manager, de vader is de werknemer die een taak wil toegewezen krijgen. Jullie zijn partners - gelijken - in het huishouden, zijn samen ouders van de kinderen, de mentale en fysieke workload zou eerlijker verdeeld mogen zijn.
Is dat dan zo erg, die mental load?
Op zich is het geen groot probleem als de moeder alles organiseert in het huishouden. Als ze dat graag doet en het ‘zichtbare’ werk dan eerlijk verdeeld is. Maar die mentale load kan ook zwaar beginnen doorwegen, zeker bij ondernemende moeders die een ambitieus carrièrepad combineren met een gezin. Het is alsof er continu 35 tabs open staan, 6 pingetjes tegelijk te horen zijn en er op de achtergrond nog elke minuut een e-mail bij komt. Een computer zou voor minder crashen.
Vrouwen die constant de noden van hun gezin vooropstellen en piekeren over alles wat moet gebeuren en het welzijn van elk gezinslid, gaan zichzelf wegcijferen. Zelfzorg staat nergens op het prioriteitenlijstje.
De impact van deze onzichtbare energiezuiger is niet te onderschatten. De verantwoordelijkheid rust op jouw moederschouders en kan je volledig uitputten, met alle gevolgen van dien:
stress
overprikkeling
mentale en emotionele uitputting
burn-out
angst en depressie
slaaptekort
Hoe omgaan met mentale load als moeder?
De zware gevolgen zoals stress en burn-out zijn te vermijden. Je kan op een goede manier leren omgaan met de mental load en deze onzichtbare last zichtbaar en draaglijk maken.
Praat erover
Als je helemaal uitgeput geraakt doordat je de last draagt van het hele huishouden te runnen, dan kan het gebeuren dat de bom op een gegeven moment ontploft en je huisgenoten het moeten ontgelden. Laat het niet zover komen. Als je partner niet weet wat er speelt, kan hij er ook geen rekening mee houden. Manlief vindt het bijna vanzelfsprekend dat hij thuiskomt in een opgeruimd huis, dat de kinderen met de juiste spullen naar school en kampjes vertrekken. Ze staan er niet bij stil wat dat allemaal inhoudt. Veel mannen staan open voor een eerlijke verdeling van de huishoudelijke verantwoordelijkheid, alleen hebben ze nooit geleerd of gezien hoe het kan. We groeiden op in traditionele gezinnen waar de man gaat werken en de vrouw thuis is en het hele huishouden draagt. Praat erover met je partner. Zeg wat er op je bord ligt en kijk samen hoe dit kan verdeeld worden. Door bijvoorbeeld eens te noteren wat jij allemaal doet en waar je aan denkt, zal je partner een veel duidelijker beeld hebben van wat jij allemaal te dragen hebt en wat hij eventueel kan overnemen.
Delegeer
Jullie runnen samen een huishouden en zorgen samen voor je kinderen. Geef een deel van je taken uit handen. Als de kinderen al wat ouder zijn, kunnen zij zeker de verantwoordelijkheid opnemen om bijvoorbeeld elke vrijdagochtend de lakens van hun bed in de wasmand te doen. Laat wat dingen over aan je man. Misschien kan hij wel de boodschappen regelen en koken. Of hij kan de was doen en alle hobby-gerelateerde zaken regelen. Vind je het moeilijk om een stuk van het ‘management’ over te laten aan iemand anders? Je bent niet alleen! Doordat je jarenlang zelf de verantwoordelijkheid droeg, heb je een eigen systeem ontwikkeld. Als iemand anders een taak overneemt, hebben we graag dat die net zo gedaan wordt en hebben we algauw de neiging om het over te nemen of kritiek te geven. Probeer het los te laten. Met kleine stapjes. Doet je man vanaf nu de was? Maak dan misschien een lijstje met hoe hij de was moet sorteren, op hoeveel graden en met welk wasmiddel elk type kledij moet gewassen worden, enzovoort (al kan hij dat perfect allemaal zelf opzoeken, hij is een grote jongen). Maak checklists om je partner (en kids) te helpen bij het uitvoeren van de taak. Maak samen een weekplanning waarop iedereen ziet wanneer ze wat moeten doen. Zo kan jij het beetje bij beetje loslaten en leren zij beetje bij beetje de touwtjes in handen te nemen.
Maak tijd voor zelfzorg
Zet eerst je eigen zuurstofmasker op voor je dat van je kinderen opzet. Of “you can’t pour from an empty cup” en nog meer van die wijsheden. Ze kloppen allemaal. Als je zelf tijd maakt om je mentaal en fysiek op te laden, komt er ruimte vrij om met de mental load om te gaan. Geef je lichaam en geest wat ze nodig hebben. Ga sporten, eet gezond, doe aan mindfulness, leer grenzen stellen… Denk aan je eigen welzijn, zodat je voor dat van anderen kan zorgen.